Nesnelerin İnterneti Nedir?

İnsanların kullandığı, sürekli karşılarına çıkan, akıllarına gelebilecek her nesnenin internet aracılığıyla diğer nesnelerle bağlantılı olması nesnelerin interneti adını alır. Nesnelerin internete erişim imkanının olması, nesneler arasında bir iletişimi ortaya çıkarır. Bu iletişimi oluşturan internet tek boyutlu olmayıp; ağlar, aygıtlar ve bilgi işlem yapısı gibi unsurların bir arada işlev göstermesi için kullanılan yazılımların birleştirildiği sistematik bir oluşumdur.

Internet of Things olarak da adlandırılan bu teknoloji türü hayatı daha kolay ve pratik kılmak için kullanılır.  Kontrol edilebilen ve kolaylık sunan fiziki uygulamaların toplandığı çatı olan bu internet modeli günümüzde akıllı telefon, akıllı saat, akıllı ev sistemleri gibi gelişmiş örneklerle tüketicinin karşısına çıkmaktadır. ‘Akıllı’ sıfatını taşıyan nesneler sahip olduğu internet ağı kişi tarafından kontrol edilebildiği gibi diğer nesnelerle de bağlantı kurmaktadır.

Bunun en minimal örneği akıllı saat ve akıllı telefondur. Telefon ile bağlantısı olan saat sahip olduğu internet ağı sayesinde telefona gelen bildirimleri kullanıcıya sunmaktadır. Ancak bu basit örnek teknoloji ilerledikçe üzerine katlanarak gelişme göstermiştir.

Bu internet teknolojisini temel alan birçok uygulama ortaya çıkmıştır. 2014 yılından beri kullanılan, Google tarafından sunulan Nest bunun örneklerindendir. Nest ile kişi evinin sıcaklığını dışarıdan kontrol etme imkanına sahiptir. Ayrıca uygulamanın duman dedektörü ile olan bağlantısı acil durumlarda kişiyi uyarmaktadır.

Geniş bir kullanım alanı olan nesnelerin interneti, insanların yaşam alanında daha fazla hakimiyet kazanmaya başlamıştır. Ürkütücü bir hızla gelişen bu teknoloji, nesneler arasında bir bağlantı oluşturarak daha pratik bir kullanıma imza atmıştır. İnsan çabasına daha az ihtiyaç duyulan bu teknoloji ile yalnızca iletişim değil, gündelik hayat dahi farklı bir boyut kazanmıştır.

Akıllı ev sistemlerinden akıllı endüstri ürünlerine kadar geniş bir yelpazeye sahip olan bu nesneler ile üretim ve tüketim yeniden şekillenmiştir. Böylece Internet of Things yaşama farklı bir açının dahil olmasını sağlamıştır.

Nesnelerin İnterneti Ne İşe Yarar?

İnternetin gelişim sürecinde dördüncü ve sonuncu evre olan nesnelerin interneti, nesneler arasındaki internet ağı ve onun sağladığı iletişimi ifade eder. Bu internet pek çok alanda kullanılarak günlük yaşamı ve üretim sürecini çok daha kolay kılar. Hayatın büyük bir kısmında yankı bulan Internet of Things sahip olduğu faydalar ile kullanımı daha da cazip olan bir teknoloji ürünüdür. Bu faydalar;

• Farklı, toplum odaklı sektörlerde kullanılan IoT; enerji, üretim, sağlık ve ulaştırma gibi alanlarda iş süreçlerini daha işlevsel hale getirir.
• IoT, kullanıldığı sektörde daha verimli ve kaliteli hizmet vermek için internet ağını kullanarak veri depolar. Toplanan bu veriler Büyük Veri’yi oluşturup Bulut Bilişim Sistemleri’nde birikir. Böylece nesneler gereken veriyi kolayca bulma şansına sahip olur.
• Endüstriyel alanda kullanılan IoT yeni iş fırsatlarına imza atar.
• Nesnelerin interneti sahip olduğu veriler sayesinde kullanıldığı alanda oluşabilecek problemlere dair çözüm üretir.
• IoT, varlık ve kaynak verimliliğini arttırır. Nesnenin tüm özelliklerini kapsamlı bir şekilde kullanmasını sağlar.
• İnternet bağlantısı sayesinde diğer nesnelerle iletişimde olan IoT sunduğu kolaylıklar ile kişinin iş yükünü azaltır.
• Tasarlanan planların daha etkin bir şekilde gerçekleşmesinde rol oynar.
• İş geliştirme süreci esnasında sahip olduğu verileri sunarak daha kaliteli bir ürünün ortaya konmasına yardımcı olur.

Nesnelerin sahip olduğu internet, nesnelerin veri aracılığıyla iletişim kurmasını mümkün kılar. ‘Akıllı’ cihazlar ile bu iletişim listelenen faydaları sunar. Böylece çok daha pratik, rahat ve hızlı bir yaşama imza atılır.

Nesnelerin İnterneti Hangi Alanlarda Kullanılır?

Nesnelerin interneti; nesneler ile insanlar arasındaki bilgi akışını sağlayan ve izin veren bir ağ altyapısına sahiptir. Bu ağ altyapısı ile nesneler bir arada çalışır. Bu şekilde oluşturulan uygulamalar insan hayatına kolaylık sunarken pek çok alanda bu internet türünün kullanılmasını sağlar. Bu alanlar;

• Akıllı Ev Uygulamaları
• Akıllı Şehir Uygulamaları
• Enerji Uygulamaları
• Güvenlik Uygulamaları
• Sağlık Uygulamaları
• İnşaat Uygulamaları
• Kamu Sektörü Uygulamaları
• Günlük Kullanım Uygulamaları
• Üretim Uygulamaları
• Taşımacılık Uygulamaları
• Bilimsel Çalışma Uygulamaları
• Bilişim Sektörü Uygulamaları
• Tarımsal Üretim Uygulamaları
• Ticaret Uygulamaları

İnternete bağlı olan nesneler bu alanlarda kullanılır. Bağlı olduğu ağlar sonucu kolay kullanım imkanı sunan bu nesneler üretim alanında olduğu gibi kişinin gündelik hayatını da daha konforlu bir hale getirir. Örneği akıllı evde kullanılan güvenlik uygulamaları, kişinin elektronik cihazlarını uzaktan kontrol etmesini mümkün kılar. Kontrol edilen bu cihazlar ‘güvenlik’ niteliğini de üstlenerek yangın, hırsızlık gibi durumlarda kişi uyarır. Böylece kişi uzakta olsa bile evini kontrol edebilir.

Ancak bu ‘akıllı’ uygulamaların çalışması için bazı bileşenlere ihtiyaç vardır. Bu bileşenler bir arada olduğunda nesnelerin interneti beklenildiği gibi işlev gösterir.

Nesnelerin İnternetinin Temel Bileşenleri Nelerdir?

Internet of Things uygulamalarının gerçekleşmesi için bazı temel bileşenlerin bir araya gelmesi ve işlemesi gerekmektedir. Nesnelerin internetinin sahip olduğu temel bileşenler;

• İnsan
• Veri
• Nesne
• Süreç

Bu bileşenlerin her birinin ayrı bir görevi ve etkisi vardır. Farklı nitelikler ve değerler taşıyan bileşenler ‘nesnelerin interneti’ adı altında toplandığında etkileyici bir işlev göstermektedir.

İnsan Bileşeni ve Nesnelerin İnternetindeki Rolü

Internet of Things için etkin bağlantı sağlayan eleman insandır. Verilerle beslenen nesnelerin internetinin işlev göstermesi, eyleme geçmesi için insana ihtiyaç vardır. Verinin işlenmesi, kullanılması ve değerlendirilmesi insanın sorumluluğundadır. İnsanın ‘akıllı’ cihazları ve onların oluşturduğu ürünleri tüketmesi bir sonraki üretim için de yol çizer. Internet of Things için dönüt de sunan insan, hayatını kolaylaştıracak biçimde verileri harmanlar. Böylece ortaya çıkan ağ ürünleri insanın ihtiyaç ve taleplerine göre oluşmuş olur. Tüketici olan insanın en önemli rolü sürecin devamlılığını sağlamasıdır.

Veri Bileşeni

Veri; yorumlandığında, bir işleme tabi tutulduğunda anlam ifade eden, herhangi bir şeye atanmış olan değerdir. Anlamlandırıldığı takdirde ‘bilgi’ haline gelen veri, nesnelerin interneti için bir tür besin işlevi görür.

Bu bileşen, insanlar ve nesnelerin ürettiği bilgi yığınından oluşur. Yapılandırılmış ya da yapılandırılmamış veriler analiz edilerek kullanılabilir hale gelir. Böylece insana ya da nesneye bilgi aktarılabilir. Bu sayede eyleme geçme ve karar alma evresi daha sağlıklı sonuçlara ulaşır.

Nesnelerin interneti de verilerden faydalanarak çalışma sahasını ortaya koyar. Akıllı mobil cihazlardan akıllı ev sistemlerine, güvenlik sisteminden park sensörüne kadar pek çok Internet of Things ürünü veriler sayesinde çalışır.

Nesne Bileşeni

Internet of Things, akla gelebilecek her nesneyi içerir. Mevcutta bu internet sistemine bağlı olan nesneler, birbiriyle ya da insan ile iletişim kurmak için gömülü sistemleri yani ağ altyapısını kullanmaktadır. M2M yani machine to machine ya da M2P yani machine to person iletişim yollarında nesne her zaman özne konumundadır.

Nesnelerin internetinin kullanılması için denklemde bir nesnenin olması şarttır. Gelecekte daha da çeşitlenmesi beklenen bu tür internet şu an;

• Akıllı saat,
• Akıllı gözlük,
• Akıllı ev,
• Müzik sistemi,
• Akıllı aydınlatma,
• Otomatik kapı,
• Sürücüsüz araba,
• Çevrimiçi mağazalar,
• Güvenlik sistemi gibi ürünlerle kendisini göstermektedir.

Bu nesneler ile bu ağ bağlantısı hayatın pek çok noktasına dahil olmuştur.

Süreç Bileşeni

Nesnelerin interneti içinde yer alan insan, veri ve nesne bileşenlerinin uyum içinde çalışması, süreç bileşenini ortaya çıkarır. Bileşenler arasındaki etkileşim, sürecin bir parçasıdır. Süreç sayesinde bilgi, doğru kişiye doğru zamanda uygun bir şekilde ulaşır. Bu bileşen üç farklı şekilde gerçekleşir;

• M2M: Nesneler arasındaki iletişimi ifade eder. Nesnesin ağ sistemiyle bir veriyi bir diğer nesneye aktardığı süreçtir.
• M2P: Nesne ve insan arasındaki veri aktarımıdır. Bu veri aktarımı insanın müdahalesi ve hükmü ile gerçekleşir. Akıllı park sistemi gibi uygulamalar buna örnektir.
• P2P: İnsandan insana veri aktarımıyla gerçekleşen süreçtir. Mobil cihaz bağlantısıyla gerçekleşen iletişim ya da uzaktan eğitim bu sürecin somut örneğidir.

Bileşenlerin bir arada vuku bulduğu ‘süreç’ sayesinde Internet of Things canlı bir ‘sürece’ sahip olur.

Temel bileşenleri bu şekilde olan IoT, gündelik hayatı ve genel üretim sürecini olumlu yönde etkileyen teknolojik bir gelişmedir. Planlamaların daha kolay gerçekleştiren, verilerden faydalanmayı daha pratik hale getiren nesnelerin interneti ile hayat ‘akıllı’ olma yolunda bir bir adım atar.

 

Kaynakça:

-Bıçakçı, Saliha Nur, Nesnelerin İnterneti, Takvim-i Vekayi, 2019

-Gündüz, M. Z., & Resul, D. A. Ş, Nesnelerin interneti: Gelişimi, Bileşenleri ve Uygulama Alanları, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 2018

-Kutup, Nejat, Nesnelerin İnterneti; 4H Her Yerden, Herkesle, Her Zaman, Her Nesne ile Bağlantı, XVI. Türkiye’de İnternet Konferansı, 2011