Ünlü fizikçilerden Barabasi ve Albert tarafından bulunan ölçekten bağımsız ağ, doğal ya da beşeri ağların düğüm ile bağlantı arasındaki orantıyı yansıtan bir kuramdır. 1990 yılında başladıkları çalışmaların sonucunda ulaştıkları bu kuram daha çok internet üzerinden şekillenmektedir. Kuramın genel yapısı düğüm sayısında yükselme oldukça bağlantı sayısında azalma olması ile dengelidir. İki bilim insanının çalışması olduğu için günümüzde ölçekten bağımsız ağ modelleri, BA Modeli şeklinde ifade edilmektedir.
Albert ve Barabasi 1998 yılına geldiklerinde internet üzerinden yaptıkları araştırmalarda, birbirinden bağımsız iki belge arasındaki uzaklığın 19 tıklamadan ibaret olduğunu belirlediler. Çalışmalarında ilerlediklerinde ise internet üzerinde yüksek bağlantı düzeyine sahip çok az sayfa olduğuna karar verdiler. Böylelikle internetteki web sayfalarının belli bir kuvvet yasası etrafında şekillendiğini buldular. Bu yasa sadece web sayfalarıyla da sınırlı kalmadı. İki araştırmacı dış dünyada da kuvvet yasasının, ağları yönettiği fikrini benimsediler. Yüksek bağlantı düzeyinden uzak olan kuvvet bir nevi bağımsızlık oluşturduğundan ‘ölçekten bağımsız ağlar’ şeklinde isimlendirilmiş oldu.
Ölçekten Bağımsız Ağ Kuramının Ortaya Çıkışı
1998 yılının sonunda ortaya atılan bu kuram, 1999 yılında dikkatleri üzerine çekti. Ortaya çıkışındaki en büyük etki Barabasi ile öğrencilerinin kuvvet yasasını bulmaları olmuştur. Öncesinde Hub (bilgisayarlar arasında bağlantı kuran cihaz) ile rastgele olmayan ağlar ile kurulan bağlantılar vardı. Barabasi ve Albert bu bağlantıları daha genel bir alana dağıtmak için ölçeksiz ağlar modeli üzerinde çalıştılar. Böylelikle kendiliğinden organize olabilen bağımsız ağlar kullanıma açılmış oldu. Diğer yandan bu bağları, birbirinden bağımsız p olasılığı üzerinden düşünmemelisiniz. Birden çok bağlantısı olan merkezi düğümlerle bağlantılar birleşir.
Ölçekten Bağımsız Ağ Kuramının Yasaları
Ölçekten bağımsız ağ kuramı ilerleyen süreçlerde büyüme yasasını da beraberinde getirdi. Peki, ne demek büyüme yasası? Ölçekten bağımsız ağ kuramının bünyesinde bir başka yasa da var mı? Ölçekten bağımsız ağlara katılan bir başka düğüm, bağlantı kuracağı düğümü seçerek her defasında daha büyük alanlara dağılır. Ağa katılan yeni düğümler ise bağ sayısı daha fazla olan düğümlerle eşleşirler. Böylelikle ağa gelen her yeni düğüm kuvvetli bir bağ oluşturur.
Barabasi ise bu durumu, zengin her seferinde daha da zenginleşir şeklinde ifade ederek dış dünya ile bağlantı kurmuştur. Aslında büyüme yasasında birden fazla merkez vardır. Ama bu merkezler Hub cihazında olduğu gibi gelişi güzel bir bağlanma ile birleşmezler. Yeni gelen her düğüm bağlantı kuvveti yüksek olan bir başka düğüme gittiği için ileri seviye bağlantısı olan daha az merkez vardır. Bu durumda da ortada kuvvet yasası ortaya çıkar. Her defasında büyüyen aynı zamanda büyümeyi belli noktalardan gerçekleştirdiği için de kuvveti yüksek olan bir kuramdır.
Ölçekten Bağımsız Ağ Kuramı İle İçerik Oluşturma
1999 yılı ile 2002 yılları arasında ölçekten bağımsız ağlar araştırmacılar tarafından büyük bir ilgi görmektedir. Özellikle Albert 2000 yılında yaptığı bir araştırmada ölçekten bağımsız ağların, Hub’lara göre daha korunaklı olduğunu ispat ettiğinde ilginin hızlandığı fark eder. Herhangi bir siber saldırı, ölçekten bağımsız ağlarda rastgele bir düğüme çarparak zarar vermeden kaybolur. Çünkü bağımsız ağlarda tek bir merkez olmadığı için sistemin tamamına zarar vermek mümkün değildir. Ancak Hub’larda kullanılan merkezi bağlantılar tüm ağ bağlantısını olumsuz etkiler.
Modern çalışmaların önünü açan bu kuram, internetin web sayfalarında da geniş kullanım alanları sundu. Böylelikle SEO içerikli yazılardan dijital iletişime kadar güvenilir kullanım alanları açığa çıktı. Ölçekten bağımsız ağ ile içerik oluşturdunuz da birçok avantajı yakalarsınız.
- Öncelikle içeriğinde yer alan büyüme yasası sayesinde oluşturduğunuz her içeriğiniz için geniş kitlelere ulaşım sağlarsınız. Hatta içeriğinizi çok kısa bir sürede kullanıcıların görünürlüğüne sunabilirsiniz.
- Kuvvet yasası aracılığıyla da yeni gelen her etkileşim bağlantısı kuvvetli düğümlerle birleşerek ağa katılır. Bu nedenle de içerikten bağımsız bir oluşumun olmasını sistem kendi engeller.
- Kuvvet yasasının bir diğer olumlu yanı da yaşanacak siber saldırılarının önünü kesmesidir. Oluşturduğunuz içerikleri güvenle dijital ortamda etkileşime girmesini sağlayabilirsiniz.
- Geniş kitlelerden kullanım alternatiflerine ve güvenli ağ oluşumuna kadar tüm üreticiler için yararlı bir kuram olmuştur. Beraberinde de birçok bilim insanına çalışma alanları vermiştir.
Dijital Pazarlama Şirketlerinin Alternatifleri
Yeni medyada içerik üretimi denildiğinde tüm yönlendirmeler doğrudan dijital pazarlama şirketlerini göstermektedir. Toplulukların, kurumsal ya da bireysel birçok kullanıcının bulunduğu bu yeni medya düzenini en iyi takip eden ve piyasanın nabzına hâkim olan dijital pazarlamadır. Bunun için profesyonel hizmet almak isteyen kullanıcılar en basit haliyle kendi oluşturdukları içerikler için dahi pazarlama şirketlerine yönelirler.
İçerik oluşturma, tarihine göre paylaşma ve etkileşimde bulunma gibi dijitalde yer alan daha birçok çalışmayı üstlenirler. Önemli olan alanında adını duyurmuş ve çalışmalarıyla müşteri memnuniyetini yakalamış bir ajans bulmaktır. Emin olabilirsiniz ki doğru şirketi bulduktan sonra yapmanız gereken tek şey içeriklerinizin etkileşimlerini izlemek olacaktır. Alanına hâkim ajanslarda içeriğin bağlantı kuracağı düğümler dahi yönlendirilmektedir.
Kaynakça Makaleler;
Ağ Teorisinin Temelleri ve Evrimi: Bütünsel Bir Değerlendirme
Popüler Medya Türü Olarak Dijital Metin İçeriği Üretimi: Çok Sayıda Alkış Alan Makalelerin Anatomisi
