SWOT Analizi

Başarı bir emek işidir. Başarıya giden yol ilmek ilmek örülür, bu yolda ilerlerken atılan adımlar sağlam bir stratejinin sonucudur. Bir işletmenin dijital pazarda izlediği strateji çizilirken ilk ve en önemli adımı SWOT analizi olarak isimlendirilir.

Dijital evren geleneksel olan her şeyin yerine geçmeyi başardı. İletişim, ticaret gibi kavramlar artık teknoloji ile gelişen, sınırları olmayan bir dünyada varlık bulan faaliyetler haline geldi. Böylece oluşturulan bir stratejinin sağlamlığı başarının temel anahtarı olarak görüldü. Strateji çiçek yetiştirmeye benzer. Önce çiçeğin türüne karar verilir, sonra tohum ekilir. Ardından ise yeşermesi, büyümesi için çaba gösterilir. SWOT analizi ise çiçeğin tohumudur. Onun ne olduğu, nasıl koşullarda büyüdüğü, ona nasıl bakıldığı bu analiz sayesinde ortaya çıkar. Bu düşüncenin dijital dünyadaki yansıması, bir firmanın kendisini ve çevresini tanıdığı, değerlendirdiği bir süreç olarak kabul görür. Aslında birkaç özelliğin birleşimiyle meydana gelen bir kısaltma olan SWOT, analiz sırasında nelere dikkat edileceğini adında taşır;

• Strength
• Weakness
• Opportunity
• Threat

Bu kelimeler birleştiğinde ilk harfleriyle SWOT kavramını oluşturur;

• Güçlü
• Zayıf
• Fırsat
• Tehdit anlamlarına gelen sözcükler analiz sırasında işletmenin kendisini ve ilerleyeceği yolu öğrenmesini, tanımasını sağlar.

Ticaret alanında atılacak bir adımda analizin önemi sonradan takip edilecek erişim, dönüşüm, etkileşim gibi noktalardan daha fazladır. Bu kadar önemli olmasına karşın SWOT analizinin doğuşu çok eski bir tarihe dayanmaz. Ticari stratejinin göz bebeği SWOT analiz henüz çok yaşlı sayılmaz.

Stanford Araştırma Enstitüsü’nde 1960’lı yıllarda temeli atılan bu kavramın oluşumu 1970’li yıllarda tamamlandı ve strateji yönetiminin önemli bir parçası oldu. Bu oluşumda emeği geçen beş kişi vardır; Harvard Üniversitesi profesörleri olan Learned, Andrews, Guth ve Christensen bu çalışmayı ortaya koyarken Albert Humphrey geliştirerek altına imzasını attı. Analiz sürecinin ihtiyaç duyduğu özen, bu süreç ortaya çıkarken de kendisini gösterdi. İşletmenin kendisini ve çevresini detaylı olarak tanıdığı bir adım olan SWOT ile strateji en sağlıklı biçimde tasarlanır.

Dijital pazarda kendisini göstermek, sesini duyurmak isteyen bir markanın yapması gereken her şeyin başı SWOT içinde saklı olan adımlardan geçer. Kullanıcının markanın sesini duyması yeterli değildir, onu kabul etmesi, benimsemesi ve tüketmesi gerekir. Strateji yönetimi esnasında SWOT danışmanlığı bu nedenle büyük önem taşır. Swot analizi ile marka tüketiciye en kaliteli paketle armağan edilir. Bu armağanın ortaya çıkması için ise Humphrey’in yıllar önce imzasını attığı analiz kullanılır, strateji etkileyici bir düğüm ile hediye paketinin etrafını sarar. Bu paketin içinde neler olduğu, çiçek gibi büyüyen, gelişen SWOT kavramının ne olduğunu birlikte öğrenelim.

Swot Analizi Nedir?

Strateji başarının düğümüdür. Plansız yapılan, rastgele ilerlenen bir işin başarıya ulaşması çok olası değildir. Fakat sağlam bir strateji ile örülen yolda daha kolay ilerlenir. Engeller her yolda bulunur ama güvenilir bir strateji sayesinde hepsi tek tek geçilir. Swot analizi de yoldaki her detayı keşfetmeye yarayan bir yöntemdir.

Başarıya giden yolun haritalarından biri olan bu analiz bir işletmenin ya da markanın kendi içindeki ve dış çevresindeki durumların değerlendirmesini yapar. Kurum ve kuruluşların sahip olduğu danışmanlar bir strateji oluştururken ilk çizgiyi bu analizle atar. İşletmeyi bir insan olarak düşünelim ve SWOT kavramını onu tanımak için kullanalım. Her insanın kişiliğinde güçlü ve zayıf çizgiler olur. Onu sosyal hayatında diri tutan güçlü yanları, incinebileceği zayıflıklarıyla mücadele eder. İnsanın kendisini tanıması için her iki yönünü de kabul etmesi gerekir. Bu insanın bizzat kendisi için yapacağı bir benimsemedir. Ancak Aristoteles insanı zoon politikon olarak tanımlar. Bu tanım insanın toplumsal bir hayvan olduğu anlamına gelir.

Yani insan tek başına varlığını sürdüremez, başka kişilere de ihtiyaç duyar. Çünkü o toplum ile bütün olan bir varlıktır. Fakat insanı kalabalığın içinde bekleyen fırsatlar ve tehditler bulunur. Kişinin çevresinde konumunu yükselteceği, saygınlık, başarı kazanacağı fırsatlar olduğu kadar; onu lekeleyecek, küçük düşürecek, başarısızlığa uğratacak tehditler de toplum içinde yer alır. Bir işletme de insan gibidir. Toplumsal muhtaç bir yapıdır. İşletmelerin kendi içinde yaşadığı durumlar SWOT kavramının ilk iki harfine, yani strength ve weakness kelimelerine tutunur. Güçlü ve zayıf yönlerini tanımak işletme ya da markanın iç kısmında gerçekleşen bir durumdur.

Swot kısaltmasının son iki harfi olan opportunity ve threat ise işletmenin dış çevrede yakalayacağı fırsatları ya da karşılaşacağı tehditleri ifade eder.  İşletme için toplum içine girdiği rekabet dünyasından oluşur. Bu dünya elde edeceği fırsatlar olduğu kadar tökezleyeceği tehditler de bulunur. Dijital evrende kurulan bir pazarda boy gösteren bir işletmenin izleyeceği yolun güzergahını, o yolda alınacak önlemleri, yolun sonunda başarıya ulaşması için seçilecek olan eşlikçileri SWOT analizi sayesinde seçmek mümkündür. Stratejinin sonraki basamaklarına da bir köprü olan SWOT analizi işletmenin zoonpolitikon kitlesi tarafından kabul görmesi uğraşır. Bu uğraşın içerisinde barındırdığı her adım analizin, dolayısıyla stratejinin yıldızlı noktalarını oluşturur. Bu yıldızların neler olduğunu ve ne kadar parladığını inceleyelim.

Swot Analizi Neleri İçerir? Aşamaları Nelerdir?

Bir hedef belirlemiş, dijital pazara girmeyi kafasına koymuş olan bir işletmenin yapması gereken ilk şey kim olduğunu ve nerede olduğunu kavrayıp, benimsemektir. Kendi yaptığı işe ve varlığına inanan bir işletme hedef kitlesinin de inancını kazanır. Ama bunun için kitleye sunması gereken somut bir başarıya ihtiyaç vardır. Swot analizi bu somut başarının peşindedir.

İşletmeyi başarıya ulaştıracak yolun kaşifidir. Bu kâşif SWOT kavramının içinde yer alan bütün özellikleri ustaca kullanır. Bazen bir danışman kimliği ile müşterinin karşısına çıkan kâşifin yapması gereken şey elindeki malzemeleri ve gittiği yolu iyi bilmektir. Bu yolda kullanılan malzemeler;

• İşletmenin güçlü yönleri,
• İşletmenin zayıflıkları,
• Pazarda işletmeyi bekleyen fırsatlar,
• İşletmenin karşısına çıkacak tehditler

Bu malzemeler analiz sırasında mevcut olan ve gelecekte işletmeyi bekleyen durumları ortaya çıkarır. İşletmenin mevcut durumu güçlü ve zayıf yönleri ile belirlenir. Bugüne kadar işletmenin geçtiği her yol onun kurumsal kimliğine iğnelenir, farklı renkleri sırtına geçirdiği kimliğe katar. ‘Bu kim?’ sorusuna cevap verilirken bu kimliğe bakılır ve kimliğin taşıdığı renkler arasında baskın olan renkler ile silik kalanlar seçilir.

İşletmenin baskın renkleri yani güçlü yönlerini koruması, silik renkleri yani zayıflıklarını da güçlendirmesi gerekir. Swot analizi ise hangi detaylarla nasıl ilgilenileceği belirlenir. İç durum altında toplanan bu nitelikler ve sıkıntılar sağlam bir strateji için kâşifin kullanacağı malzemelerin özünü oluşturur. Ama bu yol sadece başarıya doğru döşenmiş taşların üzerinde olanlardan ibaret değildir. Yolun etrafında bir sürü şey vardır. Belki bir orman, belki de koca bir şehir yolun çevresini sarar. Dijital dünyada ise işletmenin etrafını saran orman salt rekabet ile yükselmiş ağaçlardan oluşur.

Rekabet dolu dijital pazar, vahşi bir orman gibidir. İşletme, bu pazarda sağlam ve sağlıklı bir biçimde varlığını sürdürmesi için dijital evrende dolanan fırsatları yakalamalıdır. Saldırmak için tetikte bekleyen tehditlerden ise kaçınması gerekir. Bütün bunların hepsi işletmeye yol gösterecek stratejinin gözde adımı olan SWOT analizi ile öğrenilir. Dijital dünya nüfusu kalabalık olan bir gezegendir. Bu gezegende bazen fırsat kovalamak yerine fırsatı işletmenin kendisinin oluşturması gerekir.

Yapılan SEO çalışmaları, arama motorlarında görünürlük kazanma isteği, web site trafiğini arttırma çabası bu fırsatları işletmeye çekmek içindir. İşletme SWOT ile bunu nasıl yapacağını da kavrar. İşletmenin kâşif yani danışman ile atacağı her adımın başarıya yönelmesi için analize tam olarak hâkim olması şarttır. Bu nedenle SWOT kavramına isimlerini mühürleyen özellikleri sırayla tanımak yerinde bir hareket olur.

Swot Analizinin Güçlü Yönleri

Ticaret, rekabetin yuvasıdır. Dijital dünyada pazarlanan her şey bu ticaret sürecine dahil olur. İşletmenin pazarladığı ürünün ne olursa olsun pazarda kendisine bir yer bulmaya çalışır. İnternet sayesinde daha pratik hale gelen pazarlama sürecinde işletmenin varlığını sürdürmesi için sesini gür bir şekilde çıkarması lazım. Fakat ne diyerek haykıracağı, hedef kitlesinin dikkatini nasıl çekeceğini belirlemek strateji yönetiminin bir parçasıdır. Stratejinin yıldızı olan SWOT analizi de bu sorulara cevap bulur.

İşletmenin elindeki güçlü yönlerle hareket etmesi, yeni bir haykırış şekli bulmaya çalışmasından çok daha verimlidir, üstelik böylece rekabetin hız kesmediği dijital dünyada zaman kaybı da yaşamaz. Fakat işletmenin güçlü yönlerini kullanması için önce onların ne olduğunu tespit etmesi gerekir. Bir işletmede güçlü olan;

• İnsan Kaynağı: İşletme hangi sektörde olursa olsun iletişimi sağlam olduğu sürece kendi içinde ve müşterileriyle iyi bir ilişki kurar. Böylece dijital pazarda kendisini ifade eder, soruları cevapsız bırakmaz.
• Mali Yapı: Ticarete atılırken işletmenin sahip olması gereken bir sermaye vardır. Bu sermayenin işletme varlığını sürdürdükçe artış göstermesi beklenir. Gelişmiş ve yerini güvence altına almış bir işletme ise mali açıdan sağlam olduğu sürece dijital pazardaki darbelerin şiddetinden çok fazla etkilenmez.
• Pazarlama Gücü: Dijital pazar işletmenin rakipleriyle yarıştığı, sahip olduğu ürün ya da hizmeti kullanıcıya sunduğu mekandır. Bu mekân içinde ne kadar etkileşim alırsa tezgahının yeri o kadar sağlamlaşır.
• Pazarda Tanınma: Benzer kulvarda olan işletmeler arasında tanınmış olanlar ticari pazarda bir adım öndedir. Çünkü kullanıcılar adı duyulmuş olan bu firmalara ayrı bir güven duyar.
• Yetenekli Yöneticiler: Bir işletmenin varlığını başarıyla sürdürmesi için disiplinli ve doğru bir biçimde yönetilmesi gerekir. İşinde yetkin olan yöneticilerin verdiği kararlar ile işletmenin kalitesi gözler önüne serilir.
• Gelişen Teknoloji ile Uyumlu Olma: Dijital pazar teknolojiye göre şekil alır, bir işletmenin bu pazarda kullanıcının ihtiyaçlarına cevap vermesi için teknolojinin gerisinde kalmaması gerekir. Teknolojik gelişmelere adapte olan işletmeler yarışa bir adım öncen başlar.
• Kaliteli Bir Yönetim: Pazarda işletmenin verdiği her hizmet onun kalitesine işaret eder. Bu kalite işletmenin yönetimiyle alakalı bir durumdur.
• Kalifiyeli İşgücü: İşletmenin sesinin duyurulmasını sağlayan bünyesinde barındırdığı çalışanlardır. Çalışanların kalitesi bu sesin ne kadar gür çıkacağını belirler.
• Sağlam Bir Strateji Yönetimi: Swot analiz strateji yönetiminin yıldızlı adımıdır. Stratejinin düzgün bir biçimde yönetilmesi de bu adımın sağlam atıldığını gösterir.

Bütün bu özellikler işletmenin strength yani güçlü tarafını oluşturur. Analiz esnasında keşfedilen bu özelliklerin kullanılmasıyla işletme kendine güvenen bir biçimde rakiplerinin arasında yürür. Tökezlediği anlar, bu güçlü taraflar sayesinde törpülenir.

Swot Analizinde Zayıflık

Denge hayatın temelinde olan bir unsurdur. Bir şeyin varlığını fark etmek için onun karşıtına ihtiyaç vardır. Güçlü yönlerin zıttı ise zayıflıklardır. İşletmelerin hiçbiri hayatına kusursuz bir biçimde başlamaz. Bazen onları yıkacak kadar büyük, bazen de yolda yürürken takılmasına sadece sebep olacak kadar küçük kusurlar taşır. Bu yüzden bir strateji yönetiminde izlenecek yol çizilmeden önce bu zayıflıklar bulunmaya çalışılır. Zayıflıklar SWOT analizinin işletmenin iç durumlarında yakaladığı, düzeltilmesi gerekilen noktalardır. Zayıflığa sahip olmak suç değildir fakat onu benimsemek bir problemdir.  Bir işletme zayıflıklarını analiz sayesinde keşfettiğinde oluşturacağı stratejiyi bu zayıflıkları güçlendirecek şekilde çizer. Bunlar;

• Yetersiz İnsan Kaynağı: İletişim dijital dünyanın her köşesinde olduğu gibi ticaret ayağında da çok önemli bir yere sahiptir. Fakat insan kaynakları yetersiz olan bir işletme bu iletişimi sağlıklı olarak sağlayamaz. Bu nedenle attığı adımlar sarsıntılı olur.
• Mali Eksiklik: Ticaret sert rüzgarları olan bir alandır. Bu alanda yıkılmamak için işletmenin tutunacağı bir mali güvencesi olmalıdır. Bunun eksikliği bir işletmenin her adımında kendisini belli eder.
• Pazar Ortamında Deneyimsizlik: Dijital pazarda birçok ses çıkar, bu seslerin bazıları o kadar yüksektir ki rakiplerini bastırır. Deneyimi olmayan bir işletme de rakiplerine yenilir.
• Etkin Olmayan Yönetim: İşletmenin attığı her adım yönetimin verdiği bir karar sonucudur. Fakat bu adımların rastgele atılması ya da her seferinde zarar oluşturması yönetimin zayıflığına işaret eder.
• Çalışanlar Arasında Uyumsuzluk: İşletmeler bir arı kovanı gibidir. Balın yapılması için kovan içinde herkesin uyumlu bir biçimde çalışması gerekir. Bu uyumu bozan arılar ise kovandan sürülür. Çalışanların arasındaki uyumsuzluk işletmenin kullanıcıya sunduğu hizmetlere yansır, balın tadını bozar.
• Kötü İmaj: Kimlik bir işletmenin kullanıcılar tarafından kabulünü belirler. Pazar içinde iyi bilinen bir işletme tercih edilirken imajı lekelenmiş olan bir işletmeden uzak durulur.
• Teknolojik Yetersizlik: Ticaret artık dijital dünyada varlığını sürdürür. Bu yüzden teknolojik gelişmelerin gerisinde kalmak bir işletme için eksik bir taraftır.
• Yanlış Strateji Planlaması: İşletmenin gideceği yol onun geleceğini belirler, bu geleceğin parlak olması için stratejinin iyi kurulması gerekir fakat yanlış planlanan bir strateji işletmeyi karanlığa sürükler.

Bir işletme SWOT analizi ile zayıflıklarını öğrenir. Bu zayıflıkları güçlü hale getirmek işletmenin pazar içindeki varlığını belirgin kılar. İşletmenin iç durumundaki özellikleri bu analiz sayesinde korunur ve iyileştirilir. Bir strateji danışmanlığı esnasında göz önünde bulundurulması gerekilen öncelikli nitelikler işletmenin kendi bünyesine ait olanlardır. İşletmeyi bir insana benzetmiştik. İnsanın sağlıklı bir hayat sürmesi için önce kendisini tanıması, gerektiğinde de düzeltmesi gerekir. Zoon politikon yani toplumsal bir hayvan olan insan kendi varlığına hâkim olduktan sonra çevresini tanımaya hazırdır. İşletme de güçlü ve zayıf yönlerini belirledikten sonra içine atıldığı pazarı tanımak için adım atar.

Swot Analizinde Fırsatlar

Aristoteles’e göre insanın ana amacı iyi olmaktır. Ünlü filozofun bahsettiği iyilik ahlak ilkeleri kapsamındadır. Fakat bir insan yerine bir işletmeyi koyduğumuzda bu iyi olma amacı ticari pazarda başarılı olma biçiminde bir dönüşüm geçirir. Pazar tezgahlarının barındığı dijital dünyada başarılı olmak için SWOT analizi içinde yer alan opportunity yani fırsatları gözlemek gerekir.

Fırsat insanın ayağına gelir derler ama gelmediği zaman insan kendi fırsatını yakalamalıdır. Bir işletme de ayağına gelen fırsatları değerlendirmeyi bildiği gibi pazar içinde gezinen fırsatları da bulmasını öğrenmelidir.  Strateji oluşturulurken bu fırsatlar SWOT analizi ile keşfedilir. Böylece atılacak olan her adım bu fırsatları yakalamaya yönelik olur. Fırsatları görmek için çevreye iyi bakmak gerekir;

• Pazardaki Durum: İşletmenin içine atıldığı pazarın durumu onun geleceğini belirler, işletme pazar içinde bulunan rakiplerinden daha nitelikli ise bu onun yararına olan bir durumdur.
• Pazarda İşletme İçin Büyüme Alanı Olup Olmadığı: Pazarda kendisini tüketiciye tanıtmaya çalışan işletme bu pazar içinde tek bir tezgâh ile varlığını sürdürmek zorunda değildir. Dijital pazar çok geniş bir alandır ve bu alanda birden fazla noktada olma şansı işletmenin kullanması gereken bir fırsattır.
• Mali Destek: Ticarette zorlukların ne zaman yaşanacağı bilinmez. Bu yüzden işletmelerin kendilerini ayakta tutacak, zor zamanları atlatmasına yardımcı olacak mali bir destek gerekir. Bu mali destek işletme dışında geldiğinde ise üzerinde düşünülecek bir fırsat olarak karşılanır.
• Rakiplerin Azalması: Dijital dünyada pazarlama yeni bir yarış alanıdır. Yarış ne kadar katılımcı varsa o kadar zorlaşır. Fakat bazı rakiplerin çeşitli nedenlerle yarıştan çekilmesi işletmenin faydasına olan dış bir durumdur.
• Yeni Ürün Geliştirme: Kullanıcıların istekleri, ilgileri üreticinin neyi pazarlayacağını belirler. Ortaya çıkan her yeni ürün kullanıcıya ulaşmak için kullanılacak yeni bir araç olarak görülür. Her yenilik işletme için bir fırsattır.

Çeşitli fırsatların gezindiği pazarda bir işletmenin bütün bunları fark etmesi ve onları yakalamak için adım atması için SWOT analizine ihtiyacı vardır. Bu analiz ile işletme ya da marka çevresinde olan, onu daha üst noktalara taşıyacak olan fırsatları bulur. Fakat bu fırsatları yerinde ve zamanında kullanmak asıl başarıyı getirir. İşletmenin dışında, içinde yer aldığı pazarda ortaya çıkan bu fırsatlar düzgün bir strateji ile işlediğinde başarıyı getirir.

Aristoteles’in bahsettiği ‘iyilik’ dijital ticaret dünyasında başarı ile ölçülür. Kaliteli hizmet, memnun kullanıcı deneyimi, pazardaki bilinirlik bu başarıya gidecek yolu çizer. İşletmenin konumunu sağlamlaştırır. Böylece işletme başarılı olma, iyi olma amacına ulaşarak kalabalık pazar içinde bir süreklilik kazanır. Ancak kalabalığın fırsatlarla beraber bazı tehditleri de getirdiğini unutmamak gerek.

Swot Analizi ve Tehditler

Başarıya ulaşmak için arşın arşın gidilen hiçbir yol başlangıçta tertemiz olmaz. İşletme yola çıkmadan evvel strateji yönetimi sayesinde ayağını basabileceği en temiz ve sağlam yerler belirlenir. Bu stratejinin yıldızlı adımı olan SWOT analizi sayesinde yapılır. Threat yani tehdit dijital pazarda işletmeyi ya da markayı sarsmayı bekleyen bazı aksiliklerin toplandığı bir çatıdır. İşletmenin dışında yaşanan bu durum, işletmenin bünyesinde olan zayıflıkları kollayarak hamlesini yapar. Zayıflıklar düzelterek güçlenir. Tehditleri fırsata çevirmek çoğu zaman mümkün olmaz ama SWOT ile öğrenilen tehditlerden kaçınmak mümkün olur. Bir işletmenin kaçınacağı ya da hakkında önlem alacağı tehditler;

• Ekonomik Kriz: Bir işletmeyi belki de en fazla sarsacak olan engel ekonomik alanda oluşan ulusal ya da global bir krizdir. Bu tehdidin üstesinden gelmek için işletmenin önlem alması gerekir. Pazarda atacağı adımları bu önlemler çerçevesinde atmalı.
• Jeopolitik Risk: İşletmeye bağlı olmayan, dünyada meydana gelen ve dijital pazara da yansıyan bazı jeopolitik durumlar işletmenin ticari hayatını etkiler. Savaş, doğal afet, siyasi gerginlikler gibi durumlar sınırları olmayan dijital pazarda birer tehdit oluşturur.
• Alıcıya Ulaşamamak: Ticaretin amacı üreticinin tüketiciye ürününü ulaştırmasıdır. Fakat bunun gerçekleşmemesi bu süreç için en büyük tehditlerden biridir.
• Rakiplerin Gerisinde Kalmak: Dijital pazarın kalabalık bir ortam olduğu inkar edilemez bir gerçek. Bu kalabalığın bir kısmını olası alıcılar oluştursa da rakip işletmelerin varlığı da ciddi bir biçimde fazladır. Rakiplerin gerisinde kalmak ise bir işletmenin aşması gereken bir tehdittir.

Bu tehditlerin bazıları kendiliğinden, pazarın etkisi dışında meydana gelir. Dünyadaki toplumsal ve uluslar arası ilişkiler bu tehditlerin temelini atar. Fakat bazıları pazarda bulunan işletmelerin sebep olduğu, diğerlerini yani rakiplerini etkilediği tehditlerdir. Tehditler; fırsatların düşmanı, rakiplerin dostudur.  Bir işletme de çevresindeki düşmanları ve dostları iyi keşfetmeli, tanımalıdır. Swot analizi son harfinde taşıdığı dış durumda yer alan özelliğiyle işletmeye bu konuda yardımcı olur. Rekabetin fazlasıyla canlı olduğu ticaret dünyasında bir işletme için tehdit sayılan herhangi bir şey başka bir işletme için fırsat olarak görülme ihtimali taşır. Bu nedenle tehdit ve fırsat sırt sırta duran fakat birbirlerine hiç bakmayan iki eski arkadaş olarak zihinde canlandırılır.

Tehditlerden kaçınmak için bir işletmenin zekice hamleler yapması gerekir. Tabi öncesinde tehdidin ne olduğu, nasıl biçimde pazara dahil olduğu bilgisi işletmeye verilmelidir. Bunun için de güçlü bir strateji danışmanlığının sağlanır. Stratejinin altına atılan en büyük imza ise SWOT analizi tarafından damgalanır.

 Swot Analizi Neden Kullanılır?

Etkileşim; kullanıcı tarafından ürün ya da hizmete gösterilen ilginin verilere dökülmüş halidir. Bu veriler bir stratejinin ne kadar başarılı olduğunu sergiler. Fakat bu noktaya ulaşmadan önce yapılması gerekilen ilk şey SWOT analizidir. Bu analiz kapsamlı bir biçimde yapıldığında sonunda elde edilecek olan etkileşim beklenenin üstüne dahi çıkma ihtimali taşır.

Küresel hale gelen dijital evrende bir işletme varlığını sürdürmek için planlı bir şekilde ilerlemelidir. Çünkü rastgele adımlar başarı getirmeyeceği gibi işletmenin kendi kendisinin tökezlemesine sebep olur. Bir işletmenin bu adımları kendine güvenerek atması çok zor değildir. Emek göstermek şarttır ama doğru yolda yürümek için insanüstü bir çaba gerekmez.

‘Success with ordinary think.’

Baş harfleriyle yine SWOT kavramını sunan bu cümle ‘sıradan düşünce ile başarı’ anlamına gelir. Başarıya ulaşmak için fantastik fikirlere ya da olağanüstü faaliyetlere ihtiyaç yoktur. Disiplinli ve doğru bir çalışma ile sıradan bir düşünce de başarıyı yakalar. Stratejinin en sağlam düğümü olan SWOT analizi ile basit bir düşünce bile kendisini sergileyecek en güvenli alan bulunur, en doğru adımlar atılır. Böylece başarı sağlanır.

Analize başvurulmasının ana sebebi işletmenin kendisini ve çevresini tanımasıdır. Ancak tek sebep bu değildir. İşletmenin mevcut durumunu ve geleceğini ortaya koyan analiz yönteminin kullanılma amaçları;

• Pazardaki yarar ve zarar analizini yapmak,
• Rekabet ortamında sağlıklı hareket etmek,
• İşletme içinde iyileştirilecek ve çıkartılacak noktaları belirlemek,
• İşletmenin güçlü yönlerini ve pazardaki fırsatları kullanmak,
• Zayıf yönleri güçlendirmek,
• Strateji ile başarıyı yakalamak.

Bu gibi nedenler ile kullanılan SWOT analizi dijital dünyada yapılacak olan her işten önce uğranılacak olan duraktır. Bu duraktan geçen her işletme yolculuğa çıkarken başarıya ulaşma isteği taşır. Swot yoldaki güvenli noktaları, hasarları, kestirmeleri, engelleri analiz eder, belirler. Mevcut durumunu koruyan işletme geleceğini daha sağlam inşa etmek amacıyla bu analiz yöntemi kullanılır. Böylece işletme ya da marka dijital dünyada sesini duyuracağı yerin sahibi olur.

Swot Analizi Nasıl Yapılır?

Strateji yönetiminde mutlaka başvurulacak olan SWOT analizinin bir çiçeği yetiştirmek gibi olduğuna değinmiştik. Bir çiçeği yetiştirirken önce çiçeği, sonra çiçeğin büyüyeceği toprağı tanımak önemlidir. Eğer bu çiçek bir saksıda değil de bahçede büyüyorsa onu boğacak olan otlar temizlenmelidir. Belki de en sonunda, çiçek büyüdüğünde onu bir hediye olarak sunarsınız, bu yüzden de kimin o çiçeği beğeneceğini öğrenmek gerek.

İşletmeyi başarıya götüren SWOT analizi de aynı süreçten geçer. Başarı bir çiçek gibi büyür, gelişir. Swot ise onun can suyudur.  İşletme ilk önce kendisiyle tanışır, bu analizin ilk adımıdır. Kim olduğunu bilmeyen bir marka ya da işletmenin dijital pazarda müşteriyi ikna etme olasılığı çok düşüktür. Bahsi geçen güçlü yönler ve zayıflıklar işletmenin kimliğinde bulunan özelliklerdir. Bunların öğrenilmesinden sonra ise işletmenin katıldığı pazarda nasıl bir çevresi olduğunu öğrenmek analizin bir sonraki aşamasıdır. Fırsatların ve tehditlerin farkındalığı bu aşamada yaşanır. Swot kavramını oluşturan her noktanın keşfedilmesine rağmen analiz burada sona ermez.

Çiçeğin etrafını saran otları yani bir işletmenin mücadele edeceği rakiplerin diri tuttuğu rekabet ortamının analizi de bu sürecin devamıdır. Rekabet yarışında kimlerin nasıl galip geldiğini çözmek analizin bir diğer aşamasıdır. Böylece çiçeğin büyümesini engelleyen otlarla, işletmeyi gölgede bırakan rakiplerle nasıl mücadele edileceği keşfedilir. Bir pazar satış yapma amacıyla kurulur. Geleneksel bir pazarda pazarcıların haykırışları müşteriyi çekerken dijital bir pazarda kullanıcının dikkatini çekmek için önce onu tanımak gerekir. Onun bu geniş evrende nerede olduğunu bulmak, tüketim alışkanlıklarını öğrenmek, neye ilgi duyduğunu bilmek için analizin son aşamasının gerçekleşmesi gerekir.

Bir karar işletmeyi başarı ile taçlandırabileceği gibi başarısızlık çukuruna da itebilir. Dolayısıyla işletmenin vereceği kararın ardında sağlam dayanakları olmalıdır. Tüm bu aşamaların sonucunda ortaya çıkan analiz de ihtiyaç duyulan bu dayanağı kaliteli bir strateji eşliğinde işletmeye sunar.

Swot Analizi Hangi Alanda ve Ne Zaman Kullanılır?

Öğrenmenin yeri ve zamanı yoktur. Geleneksel dünyada insanların okula sığdırdığı öğrenim süreci dijitalde çok daha özgür ve serbesttir. Bu nedenle bir işletme ya da markanın ticaret macerasına atılmadan evvel öğrenmesi gerekenler SWOT analizinin içinde sıralanır. Bu analizin kullanıldığı alanlar ve dönemler başarı yolunda ilerlemek isteyen her işletmenin ya da markanın çoğunlukla rastladığı basamaklardır;

• Yeni bir pazar alanına girecek olan bir işletme bu pazar alanını tanırken,
• Stratejik bir plana ihtiyaç duyulduğu an,
• İş sürecini geliştirmek isteyen bir işletmede,
• Sorunlarını belirlemek ve çözmek isteyen bir kuruluşta,
• İnsan kaynaklarındaki iletişim problemlerini düzeltmek isteyen bir firmada,
• Yeni bir ürünü piyasaya sürmeye hazırlayan bir işletmenin pazarlama sürecinde,
• Rakiplerinin gerisinde kalan, ilerlemekte zorluk çeken bir işletmede,
• Dijital pazardaki fırsatlardan faydalanamayan bir kuruluşta,
• Ekonomik ya da jeopolitik bir kriz ile karşılaşıldığında,
• Mali açıdan nasıl hareket edeceğini kestiremeyen bir işletmede.

Bu gibi durumlar yaşayan bir işletmenin çözüm bulmak için SWOT analizinden faydalanması mantıklı bir harekettir. Hatta daha ötesi bir zorunluluktur. Çünkü bir stratejinin başlangıcı bu analizle olur. Sonrasında elde edilecek her bilgi, veri ya da başarının özünde analiz vardır. Ticari dünyada karşılaşılan aksiliklerde, verilecek kararlarda veya yeni bir sürece girerken hazırlık analiz ile yapılır. Bu analizin sahip olduğu kapsam verimli bir sonuç doğurur. Öyle ki sadece ticarette değil, eğitim ve kişisel hayatta da kullanıldığı zamanlar olur.

Dijital dünyada ise bu analiz bir işletmeye en fazla yardım eden danışmanlardan biri olarak hizmet verir. Bu hizmeti ile üretici ve tüketici arasındaki köprü görevini üstelenecek stratejinin iskeletini tasarlar. Köprünün başında kullanılan bu iskelet yolun sonundaki başarıyı da doğrudan etkiler, imzasını atar.

Swot Analizi ve Etkileşim

Dijital evrende iletişim çift yönlüdür. Geleneksel iletişimde olduğu gibi göndericinin mesajı alıcıya ulaştırması ile biten bir süreç yoktur. Alıcının da mesaj gönderme imkanı vardır. Bu çift yönlü durum dijitalin dokunduğu her alanda kendisini gösterir. Pazarlama alanında da müşteri üretici konumuna geçme şansına sahiptir. Fakat bundan öte üreticinin ona sunduğu hizmetin kalitesini ve devamlılığını belirler.  Üstelik dijitalin hakimiyetinde bu ölçülebilir bir şekilde tespit edilir.

Kullanıcının beğenileri, yorumları, paylaşımları dijitalde çeşitli platformlarda yer alır ve bu veriler etkileşim denilen dönütü oluşturur. Bu dönüt işletmenin bir sonraki adımına karar vermesinde rol oynar fakat elde edilen etkileşimin niteliği üzerinde ayrıca durulmalıdır. Etkileşim stratejinin son düğümüdür. En başta atılan ilmek onun kalitesini yansıtır. Swot analizi bu ilmektir. Analiz başarının kılıfıdır. Bir işletmenin yaşamını başarılı olarak sürdürmesi için öğrenmesi gereken her şeyin içinde bulunduğu bu analiz ortaya koyulan ürün ya da hizmetin kılıfını çizer. Böylece kullanıcının ilgisini çeker, tüketim arzusuna cevap verir. Bu da işletmeyi ayakta tutacak olan etkileşimi sağlar.

Dijital bir pazarda etkileşimin varlığı önemlidir. Çünkü aynı kulvarda koşan birçok işletme bulunur. Sayısız rakip arasında öne geçmek için doğru bir strateji ile pazarlama yapan bir işletme, sonunda zaferin olduğu bitiş çizgisine biraz daha yaklaşır. Ama teknoloji devamlı olarak gelişen, artık normal hayatın bir parçası olan dijital evreni de etkileyen bir unsurdur. Bu unsur değiştikçe de bitiş çizgisinin yeri değişir, yani dijital pazarda rekabet yarışı asla bitmez. Bu nedenle kullanıcının etkileşimini kazanmak asıl yarış olarak görülür. İyi bir analiz ve danışmanlığı ile de bu yarışta en önlerde koşmak mümkündür.

Swot Analizi Danışmanlığı ile Sağlam Bir Strateji Çizin

Birini tanımak zaman isteyen bir süreçtir. Bir kişinin kendisini tanıması ise çok daha karmaşıktır. Çünkü kişinin kendisine karşı objektif olması zordur. Bir işletmenin de kendisini tanıması aynı karmaşayı taşır. Zayıflıklarını göz ardı etmeye, sadece güçlü yönlerini kullanmaya alışmış birçok işletme dijital pazar içinde dolanır. Bu tür işletmelerin ömrünün ne kadar sürdüğü şüphelidir. Ancak böyle bir hataya düşmek istemeyen marka ya da işletmeler için strateji yönetimiyle birlikte SWOT analizi danışmanlığından faydalanma seçeneğine sahiptir.

İşletme içindeki ve çevresindeki araştırmayı, analizi dışarıdan bir gözün ya da profesyonel bir zihnin yapması çok daha sağlıklıdır. Stratejinin oluşumunda atılacak olan her adım işletmeyi bu sayede başarıya biraz daha yaklaştırır. Bu analiz ticaretin, eğitimin hatta kişisel hayatın her alanında kullanılan bir yapıya sahiptir. Kişinin kendisini ve çevresini daha iyi tanımasına vesile olan analiz yöntemi insanların oluşturduğu, yapılandırdığı ve bir noktada insana benzettiğimiz işletmelerin yaşamına daha verimli devam etmesi için de ideal bir strateji başlangıcıdır.

Danışman eşliğinde daha sağlam olacak olan analiz başında belirgin biçimde yer aldığı stratejinin aslında her aşamasında etkisini gösterir. Planlama analizle elde edilen bilgilerle şekillenir, erişim işletmenin kullanıcıya ulaşacağı noktalarda sağlanır. Marka ya da işletmenin dönüşümünde de analizin gölgesi vardır, sonrasında gelen ve başarıdan önceki adım olan etkileşim de analizin eseridir. Bir strateji yönetiminde en baş köşede yer alan SWOT analizi işletmenin kendisini ve çevresindeki dış etmenleri tanımasını sağlar. Güç, zayıflık, fırsat ve tehdit. Bu özelliklerin içinde bulunduğu SWOT bir işletmeyi başarıya götürecek olan yolun sağlamlığını güvence altına alır. Dijital evrendeki rehberlerden en kapsamlısı olan SWOT analizi ile başarı, işletmeninin kendisini kabul ettiği noktada başlar.

Kaynakça:

Dijital Pazarlama Strateji Seçimi: SWOT Analizi ve Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri

E-Ticarette Pazar Araştırması ve SWOT Analizi

E-Ticaret Uygulamalarının Makro Ekonomik Göstergelere Etkisi SWOT Analizi ve Türkiye’de E-Ticaret Gelişimi İçin Bir Eylem Planı Önerisi

MASLOW’UN İHTİYAÇLAR HİYERARŞİSİ KURAMINA GÖRE KONUTLARIN SWOT ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

STRATEJİK YÖNETİMDE SWOT ANALİZİ VE BİR İŞLETMEDE UYGULANMASI