Dijital dünyada gerçek dünyadaki gibi sınırlar yok. Sosyal medya ise bu sınırsız dünyanın yeni iletişim şekillerinden biri. Bu iletişimi kendinden öncekilerden farklı kılan şey ise hedef kitle. Sosyal medyanın birden fazla yüzü var. İletişim aracı olarak kullandığımız sosyal medya aynı zamanda yeni bir pazarlama alanı. Sosyal ağlar, her iki yüzüyle de insana ihtiyaç duyar. Hedef kitle başlığı altında toplanan bireyler de bu ihtiyacı karşılar. Fakat sosyal medya içinde hiçbir konum sabit değil, kullanıcıların da üretim yapabildiği dönüşümlü bir teknoloji dijital dünyaya hâkim. Aslında içinde bulunduğumuz bu durumu kısaca açıklayabileceğimiz bir söz öbeği mevcut; Küresel Köy. Bunun ne olduğunu hiç merak ettiniz mi?
Kanadalı iletişim kuramcısı Marshall McLuhan iletişimi dönemlere ayırır, telgrafın icadıyla beraber ise geleceğin dünyasında sınırların olmayacağını, herkesin dünyanın bir diğer ucuna iletişim kanallarıyla ulaşabileceğini iddia ettiği dünyaya Küresel Köy der.
Bir ekranın içinde dolanıp duran, çok geniş bir aralıktan oluşan kitleyi tek çizgide toplamak neredeyse imkânsız. Fakat insanları benzer noktalarla buluşturmak mümkün. Bunun için de tüketiciyi iyi tanımak gerekir, böyle bir kalabalıkta doğru kişileri bulmak istiyorsak attığımız adımların sağlam olmasına dikkat etmeli ve bireyleri yakalamak için sesimizi anlaşılır bir biçimde duyurmalıyız. Ama önce sesimizi duyurmaya çalıştığımız hedef kitlenin kim olduğuna bakalım.
Hedef Kitle Nedir?
İnternet insanların hızlıca yürüyüp durduğu kalabalık bir cadde gibi. Bu caddede olan birçok mağaza satış yapmak için önce müşterisini tanımalı. Hedef kitle, kalabalığın içindeki olası tüketicidir. Ama bu kitlenin tüketeceği şey sadece somut bir üründen ibaret değil. Bir hizmet ya da bilginin de etkileşim kazanması için de asıl kitleye ulaşması gerekir. Alıcısı olmayan mesaj yoktur. Mesajlar biri ya da birileri için oluşturulur. Bu kişiler hedef kitle ismiyle özetlenir.
Dijital dünyada iletişim çift yönlü, bu yüzden mesajın iletildiği hedef kitlenin dönütü gelecekteki sürecin nasıl olacağını belirler. Benzer isteklere, ilgilere sahip olan insanların oluşturduğu kitleler çeşitlilik gösterir. Oluşturulan bir ürünü beğenen her tüketici birbirinden farklıdır ve birçoğu ürünün farklı yönleriyle ilgilenir. İşte bütün bu detayların ortaya çıkmasıyla hedef kitle şekillenir.
Hedef kitle her yerde karşımıza çıkar. Yazılan bir kitabın hitap ettiği bir okuyucu kitlesi vardır, herkes okumaz. Yayınlanan bir diziyi izleyecek kişiler bellidir, televizyonu olan herkes izlemek zorunda değildir. Bir bankanın hazırladığı kampanyanın alıcısının kim olduğu açıktır, herkes almaz. Geleneksel pazarda olduğu gibi dijital pazarda da tüketici olan kitle bu sürecin merkezinde. Fakat dijital dünyada kitleye ulaşmanın yolları pazarda ‘Gel vatandaş!’ diye haykırmaktan çok daha başka. Sosyal medya söz konusu kitlenin de dahil olduğu çok geniş bir ağ, doğru kullanıldığında ise çok yönlü bir davetiye. Şimdi bu davetiyeyi açalım.
Sosyal Medyada Neden Hedef Kitle Belirlenmeli?
Küresel Köy’ü bir evren haline getiren iletişim aracı sosyal medyadır. Bu iletişim aracının birçok çeşidi var, sosyal medya şemsiyesi altında toplanan pek çok platform bulunur. Bu platformlar arasında istediğini kullanmakta özgür olan bireyler dağınık bir hedef kitle yapısı oluşturur. Hedef kitleye sosyal medyada neden ihtiyaç var? Sosyal medyada içerikler zamanla yığın haline geldi, yeni üretilen bir içeriğin bu yığının içinde kaybolmaması alacağı etkileşime bağlıdır. Bu etkileşim de kullanıcılar sayesinde sağlanır.
İlgili, asıl kitleyi tek bir yerde toplamak zordur, geleneksel iletişim ağında bunun daha kolay olduğunu söylemek belki mümkün. Çünkü kısıtlı olan imkanlar insanları ister istemez bir noktada bir araya getirirdi. Ama dedik ya, kısıtlı imkanlar. Buna hiç sahip olmayıp kitlenin dışında tutulan kişi sayısının asıl kitleden fazla olma olasılığı da var. Dijital dünyada ise imkanlar tamamıyla olmasa da büyük ölçüde eşit. Dünyanın bambaşka yerlerinde olan insanlara ulaşmak mümkün. Bu da sosyal medyanın sağladığı bir ayrıcalık. Sosyal medya birçok özelliğe sahip, bu özellikleri onu diğer kitle iletişim araçlarından daha özel kılar. Bunlar;
- Zaman ve mekândan bağımsız olması,
- Etkileşim odaklı olması,
- Kullanıcının içerik üretebilmesi,
- Platformların arasındaki bağlantı,
- Ölçülebilirlik niteliği,
- Katılım,
- Geri bildirime açık oluşu,
- Çift yönlü iletişimi,
- Topluluk oluşması,
- Kaynaklara, bilgilere bağlantı ile ulaşma şansı
Bu özellikler sosyal medya platformlarının özel bir iletişim ortamın olduğunu ortaya çıkartır. Bu ortamı kullanan bireyler ise farkında olmadan hedef kitlenin oluşmasını sağlar. Bu kitle hep internettedir, yalnızca görünür hale gelmesi gerekir.
Hedef Kitle Analizi Nasıl Yapılır?
Sosyal medya insanların belki de en fazla kullandığı iletişim aracı. İletiyi bir mektup olarak kabul edersek, bu kalabalığın içinde mektubu verecek doğru kişiyi bulmak biraz çaba gerektirir. Hedef kitle analizi ise bu noktada devreye girer. İnterneti devasa bir pano olarak düşünelim, bu panoya bir sürü mesaj asılır, öyle ki bazı mesajlar diğerleri tarafından örtülü hale bile gelir. Panodaki bir mesajın hitap edeceği kişilere ulaşması için önce onların ilgisini çekmesi gerekir. Bunun için de önce kitleyi tanımak şart. Hedef kitleyi analiz etmek için bakacağımız belli başlı özellikler var;
- Demografik özellikler: Bizim yaşımız, cinsiyetimiz, eğitimimiz, mesleğimiz gibi kriterler demografik başlığı altında toplanır, bunlar keşfedilmesi gerekilen ilk özelliklerimizdir.
- Psikografik özellikler: Hepimizin psikolojisi birbirinden farklıdır, bir ileti oluşturulurken de bu fark göz önüne alınır ve bizi bir kitle olarak ortak bir noktada buluşturacak bir hitap hazırlanır.
- Sosyo-Kültürel özellikler: İnsan olarak toplumun bir parçasıyız. O yüzden insanı toplumsal kurallardan bağımsız düşünmek biraz imkânsız, ilgili kitlenin kültürüne ters düşen bir mesaj da etkileşimden yoksun kalır.
Ürün, hizmet ya da mesaj bu kriterlere göre oluşturulduğunda hedef kitle onu tüketmeye gönüllü olur çünkü bunlar onun için yapılan şeylerdir. Onun hayatına uyum sağlayan, tanıdık gibi gözüken unsurlardır. Sosyal medya reklamları gibi hizmetlerle hedef kitlenize daha doğru ve daha az maliyetli bir şekilde ulaşmak için hedef kitle analizi yapılmalıdır. Sosyal ağlarda etkileşim almak isteyen mesajlar insana ihtiyaç duyar, analiz ile de bu etkileşimi sağlayacak olan bireylere giden yol çizilir. Bu yolda ilerlerken kullanabileceğimiz araçlar mevcuttur.
Hedef Kitlenize Ulaşmanızı Sağlayacak Sosyal Medya Araçları
Küresel Köy ile iletişim sınırsız bir hale geldi. Sosyal medya bu sınırsızlığın en büyük armağanlarından biri. Hedef kitleye ulaşmak için kullanılabileceğimiz sosyal medya araçları ise çeşitlidir. Sosyal medya pek çok platformdan oluşur. Twitter, Facebook, Instagram, YouTube, Snapchat, TikTok gibi birbirinden farklı birçok platform sosyal ağ şemsiyesinin altında toplanır. Bu şemsiyenin içinde yer alan her araç mesajın iletilmesi için bir başka yoldur. Seçenek boldur, evet ama her seçenek beraberinde ayrı bir özen getirir. Bu sosyal ağlar popülerliği sayesinde daha fazla insana ulaşma imkanına sahiptir. Hedef kitle bu platformların birinde ya da birkaçında kullanıcı olarak yer alır. Bu yüzden sosyal medya kitleleri yakalamak için ideal bir araçtır.
İnsanlar teknoloji geliştikçe ortaya çıkan kolaylığa alıştı. Bu kolaylığın iletişime olan yansıması ise sosyal medya araçları oldu. Kullanıcıların da dahil olduğu bir iletişim biçimi doğuran bu araçlar kullanılırken insan merkeze alınır. Çünkü insanların sağladığı etkileşim bu süreci diri tutan unsur haline geldi. Sosyal medyada hitap ettiğiniz kitleye nasıl ulaşacağınızı bilmiyor, kullanıcıları nasıl analiz edip bir çatı altında toplayacağınız hakkında kafanız karışıyorsa, endişeye gerek yok. Biz bu yüzden buradayız. Hedef kitleyi sizin için analiz ederek mesajınızın en etkili şekilde yerine ulaşması için çabalamaya hazırız.
